Mε αφορμή το κουκούλωμα
της υποθέσεως Βατοπεδίου από ΝΔ και Φανάρι.
Ο Ναυπάκτου Ιερόθεος ανέκαθεν θεωρούσε (και
αρθρογραφούσε σχετικά) πως "η ιδεολογία του καπιταλιστικού συστήματος, με
τις δύο μορφές του, του ατομικού και του κρατικού, σε μερικές περιπτώσεις
επηρέασε και επηρεάζει τη ζωή μερικών ορθοδόξων κοινοτήτων. Αυτό το διακρίνουμε
και σε μερικά σύγχρονα μοναστήρια, τα οποία ενώ θα έπρεπε να είναι πρότυπα
κοινοβιακής ζωής και αναβίωση της πρώτης κοινότητας των Ιεροσολύμων, παρά ταύτα
όμως λειτουργούν στο πρότυπο του σύγχρονου καπιταλιστικού συστήματος και θα
μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αυτό το φαινόμενο ΄΄ορθόδοξο καπιταλισμό''".
Αναγκάστηκε λοιπόν σήμερα να εξηγείται ακριβώς
για την πιο τρανταχτή περίπτωση "ορθόδοξου καπιταλισμού" την Ιερά
Μονή Βατοπαιδίου. Η οποία δεν δίστασε στην προσπάθεια της να στηρίξει τη θέση της για χρηστή διαχείριση
των πόρων της να καταχωρεί στα λογιστικά
της βιβλία τις "Τακτικές ευλογίες". Με αυτό τον προσδιορισμό
περιλάμβανε χορηγίες της σε φορείς εκκλησιαστικούς και μη. Και σύμφωνα με τις "Τακτικές
ευλογίες" της χορηγούσε την Ιερά Μητρόπολη Ναυπάκτου με 1.980 ευρώ
μηνιαίως. Η λίστα αυτή
κατατέθηκε στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής από τον επικεφαλής της Αρχής για
την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες. Και
τότε αποδείχθηκε πως οι "Τακτικές
χορηγίες" ήταν άλλος ένας τακτικός ελιγμός του Εφραίμ.
Όπως διηγείται στην "Π" ο
μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος ,ο ηγούμενος της Μονής
Βατοπαιδίου Εφραίμ είχε επικοινωνήσει τηλεφωνικά μαζί του και είχε εκφράσει τον
θαυμασμό του για ένα περιοδικό ( την Εκκλησιαστική Παρέμβαση ) που εκδίδει η Μητρόπολη. Πρότεινε, λοιπόν, να
δώσει κάποια χρήματα, ώστε να βοηθήσει στην έκδοσή του. Έτσι αρχές Αυγούστου
έστειλε το ποσό των 1.980 ευρώ, πριν ακόμα έρθει στην επιφάνεια το σκάνδαλο της
Μονής. Μαθαίνοντας στη συνέχεια για το
σκάνδαλο ο Μητροπολίτης Ιερόθεος αμέσως επικοινώνησε τηλεφωνικά με τη Μονή,
αλλά και εγγράφως με επιστολή, με την οποία ευχαριστούσε για τα χρήματα,
ζητώντας παράλληλα να διακοπεί κάθε χορηγία. Τα αντανακλαστικά του λειτούργησαν.
Μας εξήγησε μάλιστα το λόγο άρνησης της
χορηγίας.
"Δε
δέχομαι χρήματα από μοναστήρια. Είμαι αντίθετος στα μοναστήρια - εταιρίες. Τα
μοναστήρια δεν είναι εμπορικές επιχειρήσεις. Για αυτό και διαφωνώ με τον τρόπο
που λειτουργεί το Μοναστήρι Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στη Ναύπακτο. Γιατί και
αυτό είναι ένα μικρό Βατοπαίδι, με την έννοια ότι διαχειρίζεται και αυτό
εταιρείες. Για αυτό το λόγο αρνήθηκα τα λεφτά από την Μονή Βατοπαιδίου".
Αυτά μας
επισήμανε ο μητροπολίτης Ιερόθεος θίγοντας και την περίπτωση του
μοναστηριού της Ναυπάκτου επισημαίνοντας όμως ότι δεν του καταλογίζει οικονομική ατασθαλία αλλά ότι λειτουργεί ως
"μοναστήρι-εταιρία". Στο μοναστήρι Μεταμορφώσεως του Σωτήρος φυσικά
γνωρίζουν καλά τις απόψεις του Μητροπολίτη τους. Εκ διαμέτρου αντίθετες από τις
δικές τους. Και πολυετής η κόντρα μεταξύ τους. Κόντρα δύο διαφορετικών
φιλοσοφιών που έχει αποτελέσει αφορμή για ένα ιδιότυπο εκκλησιαστικό διχασμό
στην περιοχή. Και που έχει οδηγήσει και σε τραγελαφικές καταστάσεις όπως όταν
κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, οι εκπρόσωποι του μοναστηριού
έπρεπε να παρακολουθούν από απόσταση ασφαλείας.
Ο
"ορθόδοξος καπιταλισμός"
Προφανώς στο μυαλό του ο μητροπολίτης Ιερόθεος είχε τόσο το
Βατοπαίδι όσο και την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναυπάκτου όταν μιλούσε για τον "ορθόδοξο καπιταλισμό" και σημείωνε
ότι στα πλαίσια του "οι μοναχοί επαγγέλλονται και ζουν κατά βάση την αρετή
της ακτημοσύνης και κοινοκτημοσύνης, εν τούτοις συγκεντρώνουν, καλώς ή κακώς,
κτήματα και χρήματα για τα μοναστήρια και "ρισκάρουν" παίζοντας με
αυτήν την περιουσία, χρησιμοποιώντας όλους τους καπιταλιστικούς - φιλελεύθερους
τρόπους για την αύξησή της. Δηλαδή, οι μοναχοί προσπαθούν να ζουν πτωχικά μέσα
σε μοναστήρια που είναι πλούσια και αναπτύσσουν κοινωνική και πολιτική
δύναμη". Συμπλήρωνε μάλιστα πως
"αυτή η κατάσταση μου θυμίζει μερικές ανατολικές χώρες, όπως για
παράδειγμα τη Ρουμανία, όπου, ενώ ο λαός πεινούσε, ζούσε έστω και ακούσια
κάποια ακτημοσύνη, οι άρχοντές της πλούτιζαν και κατασκεύαζαν μεγαλόπρεπα
ανάκτορα - παλάτια (βλέπε Τσαουσέσκου). Αυτή, όμως, η νοοτροπία δεν ευνοείται
ούτε από τη διδασκαλία της Εκκλησίας και του ορθοδόξου μοναχισμού, που θέλει
τον μεν μοναχό ακτήμονα, τα δε μοναστήρια τόπους φιλανθρωπίας, αγάπης και ποικιλοτρόπου
θεραπείας. Οι Ιερές Μονές στην Ορθόδοξη Παράδοση είναι πνευματικά
θεραπευτήρια".
Μιλώντας στην "Π" ο μητροπολίτης
Ιερόθεος παραδέχθηκε πως "η υπόθεση της Μονής Βατοπαιδίου απομάκρυνε
δυστυχώς αρκετό κόσμο από την Εκκλησία. Αν και δεν ευθυνόμαστε εμείς, αν και
δεν θα έπρεπε, καθώς το Βατοπαίδι δεν εκπροσωπεί το Άγιο Όρος, αφού είναι μία
από τις πολλές μονές του, αλλά ανήκει και στο Πατριαρχείο". Τονίζει ωστόσο
πως "αν ο κόσμος βλέπει ότι παράγεται έργο από την ενορία του, δεν
επηρεάζεται από τίποτα. Και εμείς στην Μητρόπολη έχουμε να παρουσιάσουμε ένα
πλούσιο έργο"
"Κάθε
νόμιμο δεν είναι και ηθικό"
"Πρέπει εμείς οι κληρικοί και μοναχοί να
καταλάβουμε ότι κάθε νόμιμο δεν είναι και ηθικό, αλλά και κάθε ηθικό, με τους
κανόνες της κοινωνικής ηθικής, δεν είναι ορθόδοξο, από την άποψη ότι η ορθόδοξη
ευαγγελική ηθική διαφέρει από την κοσμική ηθική, και είναι στην πραγματικότητα
ασκητική. Δεν μπορούμε να κατακρίνουμε μόνο τη συσσώρευση των υλικών αγαθών από
τα ιδιαίτερα πρόσωπα, αλλά πρέπει να καταδικάζουμε και τη συγκέντρωση των
υλικών αγαθών από "εκκλησιαστικές κοινότητες" για επίδειξη καθώς
επίσης και να στιγματίζουμε τη συμμετοχή των εκκλησιαστικών προσώπων και
κοινοτήτων στα παιχνίδια του καπιταλιστικού συστήματος και της φιλελεύθερης ή
νεοφιλελεύθερης αγοράς.
Εμείς οι
χριστιανοί, ιδίως οι κληρικοί και μοναχοί, πρέπει να φανερώνουμε στην πράξη
αυτά που πιστεύουμε και κηρύττουμε, ειδάλλως θα είμαστε ανειλικρινείς και
υποκριτές. Πρέπει να αποδιώκουμε τον πειρασμό να διακατεχόμαστε από ιδιότυπη
χριστιανική καπιταλιστική ιδεολογία".
