Η Μονή Καλυβιανής αποτελεί ένα ξεχωριστό
παράδειγμα μοναστηριού που ταύτισε την πίστη και τη λατρεία με την κοινωνική
προσφορά και το φιλανθρωπικό έργο...
Βρίσκεται στην περιοχή Καλύβια Μεσαράς, κοντά
στις Μοίρες, και είναι ένα από τα πιο σημαντικά προσκυνήματα της Κρήτης. Από τις ελάχιστες σωζόμενες
πληροφορίες - ενδείξεις εικάζεται ότι στην τοποθεσία αυτή υπήρχε μοναστήρι
αφιερωμένο στην Παναγία, που καταστράφηκε όταν έγινε η επιδρομή των Οθωμανών
εναντίον της Κρήτης στα μέσα του 17ου αι. Το άγνωστο μοναστήρι λειτουργούσε ήδη
στα χρόνια των Ενετών και πιθανότατα η περίοδος της ίδρυσής του ανάγεται στην
εποχή του Βυζαντίου. Μετά την κατάκτηση της Κρήτης (1669) οι Οθωμανοί
καταπάτησαν τη γύρω περιοχή, όχι όμως και το ναό που λειτουργούσε σποραδικά
μέχρι το 1821 και κατά καιρούς τα παλιά κελλιά στέγαζαν μεμονωμένους
ασκητές. Ένας από αυτούς ήταν και ο
Όσιος Χαράλαμπος από της Δαφνές Τεμένους. Ο τάφος του υπάρχει πίσω από το Ιερό
του Καθολικού της Μονής και λίγο πιο αριστερά βρίσκεται Ναός αφιερωμένος
σ΄αυτόν. Εορτάζει στα εννιάμερα της Παναγίας, στις 23 Αυγούστου.Παρά τις όποιες
δυσκολίες η προσέλευση των πιστών συνέχισε να αυξάνει. Σημαντικό ρόλο σ' αυτό
διαδραμάτισε ο Ματθαίος Μιχελινάκης που, σύμφωνα με την παράδοση, βρήκε (1873)
την εικόνα της Παναγίας κάτω από ένα δέντρο. Η είδηση αυτή προκάλεσε μεγάλη
συγκίνηση. Η εικόνα θεωρήθηκε θαυματουργή και πλήθος πιστών άρχισαν να συρρέουν
από κάθε γωνιά της Κρήτης.
Πολλοί πιστοί αφιέρωναν μέρος της κινητής και
ακίνητης περιουσίας τους στη μονή, με αποτέλεσμα να ολοκληρωθεί η πλήρης
επισκευή του ναού που είχε ξεκινήσει το 1865 και να χτιστούν νέα βοηθητικά
οικήματα στις εκτάσεις γύρω από το ναό που εξαγοράστηκαν από τους Οθωμανούς.
Η φήμη της μονής ξεπέρασε σύντομα τα σύνορα
της Κρήτης, γεγονός που καταγράφει Το Μοναστήρι αποκτά και πάλι ζωή με
επίκεντρο το μικρό εκκλησάκι. Τα βιβλία της Μονής, χρονολογούνται από το έτος
1873 και δείχνουν πως επιτελείτο και τότε φιλανθρωπικό έργο προς τους πάσχοντας
αδελφούς, και ο λογοτέχνης Ιωάννης Κονδυλάκης από τη Βιάννο στα τέλη του 19ου
αι. Στις
αρχές του 20ου αιώνα με εντολή του τότε Επισκόπου Αρκαδίας κ. Βασιλείου
Μαρκάκη, κτίζεται το έτος 1927 ο Ι. Ν. της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, πού τώρα
λειτουργεί ως καθολικό της Μονής.
Το έτος 1956 όταν Επίσκοπος Αρκαδίας εκλέγεται
ο μετέπειτα Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Τιμόθεος Παπουτσάκης, στη Μονή
υπάρχει μόνο ένας μοναχός, ο π. Ευμένιος Συγγελάκης. Ο νέος Επίσκοπος μελετά
τις ανάγκες της περιοχής και αποφασίζει την δημιουργία φιλανθρωπικού έργου στο
χώρο της Μονής. Η
Μονή μετατρέπεται σε γυναικεία με τη χειροθεσία των πρώτων αδελφών με σκοπό τη
λατρεία του Θεού και τη φιλανθρωπία. Ένα
συγκρότημα ιδρυμάτων αναπτύσσεται γύρω από τη Μονή: Ορφανοτροφείο «Στοργή της
Παναγίας», Γηροκομείο «Οι Άγιοι Δέκα», Κέντρο εφηβικής προστασίας «Η Αγία
Σκέπη», Παιδική προστασία «Η Θεοτόκος», Σχολή κοπτικής ραπτικής «Ο
Ευαγγελισμός».
Εδώ
φιλοξενούνται ψυχές ταλαιπωρημένες και πληγωμένες από τη ζωή και τους
ανθρώπους. Στόχος είναι η σωστή ψυχοσωματική ανάπτυξη των παιδιών και η ομαλή
ένταξη τους στο κοινωνικό σύνολο, καθώς και η παρηγοριά και ανακούφιση κάθε
πονεμένης ψυχής του Γηροκομείου. Παράλληλα λειτουργούν εργαστήρια Ιεροραπτικής, Αγιογραφίας Υφαντικής,
Μουσείο Εκκλησιαστικού και λαογραφικού τύπου, Δημοτικό σχολείο Δημόσιο και
Νηπιαγωγείο, για τα παιδιά των ιδρυμάτων και της γύρω περιοχής και κατασκήνωση
στον Κόκκινο Πύργο, για τις διακοπές των παιδιών των ιδρυμάτων. Για
να λειτουργήσουν όλα αυτά χρειάζεται αυταπάρνηση, θυσία, και πολύς αγώνας. Οι
Αδελφές της Μονής (40-45 τον αριθμό) προσφέρουν τον εαυτόν τους, νύκτα και
ημέρα, στην υπηρεσία του Θεού και των ανθρώπων υπό την καθοδήγηση πρώτα της
μακαριστής γερόντισσας Νεκταρίας Βασιλάκη και κατόπιν της Ηγουμένης Τιμοθέης Γερακάκη.
Συμπαραστάτης στο έργο της αδελφότητας είναι ο
δάσκαλος και διευθυντής για 35 χρόνια του Δημοτικού Σχολείου και Πνευματικός
της Μονής π. Νεκτάριος Πατεράκης. Όλα αυτά πραγματοποιούνται κάτω από την
πατρική συμβουλή και καθοδήγηση του ιδρυτή της Μονής κ. Τιμοθέου και όταν
εκείνος ανεβαίνει στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο, υπό την πατρική ευλογία του
μακαριστού Μητροπολίτου Γορτύνης και Αρκαδίας, κυρού Κυρίλλου Κυπριωτάκη
(24-04-2005). Το έργο της Μονής συνεχίζεται τώρα κάτω από το
στοργικό βλέμμα του νυν Μητροπολίτου Γορτύνης και Αρκαδίας κ. Μακαρίου,
πνευματικού τέκνου του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Κρήτης κυρού Τιμοθέου.